Kasteeltoren IJsselstein

Ontdek de kasteeltoren van IJsselstein. Van de wortels van de stad naar hedendaagse cultuur in de Loyertoren.
Ooit stond hier, aan de Hollandse IJssel, een groot kasteel: Kasteel IJsselstein. Het is letterlijk de oorsprong van de huidige stad, Stein aan den IJssel. Dat nu alleen de 16e eeuwse Loyertoren nog staat, betekent niet dat er niks te beleven is. Duik in de geschiedenis, maar beleef ook hedendaagse cultuur in de IJsselsteinse Kasteeltoren! 

Het ontstaan van de stad IJsselstein: de vesting van Van Amstel 
De heren Van Amstel spelen tussen pakweg 1100 en 1400 een vormende rol in de Nederlandse geschiedenis. Zo ook in IJsselstein. In een document uit 1279 wordt het Stein (stenen bouwwerk of burcht) voor het eerst genoemd. Dat is het jaar waarin Gijsbrecht van Amstel tot Gijsbrecht van IJsselstein benoemd wordt: heer van IJsselstein. Zijn vader, ridder Arnoud van Amstel, was in 1267 al in 't bezit van land in dit gebied: heer van Benschop en Noord-Polsbroek, maarschalk van de bisschop van het Sticht Utrecht. In 1280 werd Arnoud door graaf Floris V gevangengenomen, omdat hij een van zijn andere kastelen had verdedigd, samen met zijn broer (naamgenoot van onze Heer van IJsselstein): Gijsbrecht IV van Amstel. Die laatstgenoemde is in 1296 een van de samenzweerders tegen Floris V – waarover Joost van den Vondel in 1637 dan weer zijn beroemde toneelstuk schrijft. 

Maar we blijven nog even bij het einde van de 13e eeuw. Gijsbrecht van IJsselstein trouwt, omstreeks 1280, met Bertha van Heukelom. Ze krijgen samen zeven kinderen. Als zijn oom in 1296 wordt gearresteerd voor de moord op Floris V, Graaf van Holland, wordt ook Gijsbrecht verdacht van medeplichtigheid, en opgepakt. De Hollanders belegeren ook Kasteel IJsselstein, dat een jaar lang heldhaftig wordt verdedigd door Vrouwe Bertha. 

Pas in 1308 kreeg Gijsbrecht zijn bezittingen terug, toen zijn oudste zoon Arnold trouwde met Maria van Henegouwen. Dat was ook het moment dat de bisschop Gijsbrecht toestemming geeft om in IJsselstein een parochiekerk te bouwen. Deze Sint-Nicolaaskerk wordt in 1310 ingewijd. Gijsbrecht verandert zijn familiewapen, wat we nog steeds terugzien in het wapen van de stad IJsselstein. Zo groeide onder Gijsbrechts bestuur IJsselstein uit van een stenen burcht met wat boerderijen tot een vestingstad, want de kerk en het kasteel trokken ambachtslieden aan. Met strategisch verdedigingswerk van wallen, stadsmuren, haven, graagte en poorten worden die nieuwe inwoners (ook wel 'poorters' genoemd) beschermd.  

Gijsbrecht overlijdt in 1342 of 1343 en wordt door zijn zoon Arnold opgevolgd als heer van IJsselstein. Hij werd bijgezet in de door zijn kleindochter Guyote van IJsselstein opgerichte, bijzondere vier-persoons graftombe van de heren van IJsselstein in de Sint-Nicolaaskerk.  Lees meer

Wat kun je tegenwoordig doen in de IJsselsteinse Kasteeltoren?
De Loyertoren maakte ooit deel uit van het Kasteel IJsselstein. Het kasteel is al in 1888 afgebroken. Het bestond uit een groot complex van gebouwen, torens en muren met een slotgracht er omheen. De fundamenten van het kasteel zitten nog steeds in de grond. En gelukkig is de toren bewaard gebleven. Bekijk de bijzonder gemetselde wenteltrap met fraaie gewelven en de torenkamer met haard, secreet (toilet) en gevangenis.

De Kasteeltoren is één van de satellietlocaties voor tentoonstellingen van Museum IJsselstein. De toren is open tijdens deze tentoonstellingen, bij speciale evenementen en op afspraak. Daarnaast vinden er in de toren educatieve projecten en voorstellingen voor basisschoolleerlingen plaats. 

Kasteeltoren geopend voor publiek
De Kasteeltoren is op woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur geopend voor publiek.  Vanwege de vele trappen is de Kasteeltoren helaas niet geschikt voor mensen die slecht ter been zijn. Een bezoek aan de Kasteeltoren is op eigen risico.

Kijk voor meer informatie over de geschiedenis kasteeltoren op de website van Museum IJsselstein.