Rondje Leerdam-Heukelum

Beschrijving

Start je wandeling vanaf de VVV Leerdam (1) in de Kerkstraat. Wandel door de Kerkstraat richting de Grote Kerk. 

Leerdam

Leerdam was ooit omringd door muren, poorten en grachten. Maar liefst drie keer ontving de stad stadsrechten; in 1382, 1407 en in 1428. Het moet een mooi beeld zijn geweest voor reizigers; Leerdam met zijn kasteel, de stadsmuren met ronddelen en stadspoorten. Hoewel het kasteel is verwoest en de poorten zijn gesloopt, kun je je met wat fantasie vast inbeelden hoe het er destijds uit heeft gezien.

Leerdam was een graafschap, maar met de inval van de Fransen in 1795 kwam aan de bijzondere positie van het graafschap een einde. De band tussen het Oranjehuis en Leerdam is echter gebleven, want vandaag de dag is onze Koning nog steeds graaf van Leerdam.

Leerdam is dé Glasstad van Nederland. Met de komst van de glasfabriek in de 18e eeuw ontstond er een grote glasindustrie in Leerdam en dit is vandaag de dag nog goed te zien in de stad. Ga eens langs bij het Nationaal Glasmuseum, de glazen schatkamer van Nederland of beleef het oude ambacht van dichtbij in de Glasblazerij. Kijk op www.bezoeklekenlinge.nl voor openingstijden. 

Grote Kerk

Al eeuwenlang is de Grote Kerk hét gebouw dat de skyline van Leerdam domineert. Het is het oudste gebouw van Leerdam, de toren dateert zelfs uit de 13e eeuw. In het gebouw vind je een oud, fraai bätz-orgel en ter hoogte van het orgel is nog een fragment van een middeleeuwse muurschildering te zien. Kijk eens goed naar de toren van de kerk, valt je iets op? Waar de meeste kerken een haan als windvaan hebben, heeft de Grote Kerk van Leerdam een kozak te paard. Een herinnering aan de bevrijding van Leerdam in 1814 door de kozakken.

Sla rechtsaf de markt op en wandel naar beneden via de Grote Steiger richting de Linge. Je staat nu op de Zuidwal (3).

De zuidwal met de Muizentorentjes

Je bent aangekomen bij misschien wel het meest pittoreske stukje Leerdam; de stadsmuur met Muizentorentjes. Deze Muizentorentjes hebben een opvallende bouwstijl, wat ze karakteristiek maakt. De onderkant van het torentje is rond en de bovenkant vierkant. Dit komt doordat de onderkant tegelijkertijd met de muur werd gebouwd en de huisjes erop pas later werden ontwikkeld. De onderkant van de torentjes beschermde de muur tegen het water uit de rivier de Linge. De Loswal - waar je nu op staat - is pas rond 1837 aangebracht. Tot die tijd kwam het water tot aan de muur.

Onderaan op de zuidwal ga je rechtsaf, volg het pad langs de stadsmuur en vervolg je weg over de loopbrug. Wandel onder de Lingebrug door. 

Lingebrug met gedichten

Onder de Lingebrug zie je gedichten van de Leerdamse kunstenares Hestia Peek. Met een oma als binnenschipper voelt Hestia zich schipperskind. Het water heeft haar altijd getrokken en ze is in haar element als ze kano vaart. Dat doet ze veel op de Linge, wat haar geïnspireerd heeft tot het weergeven van haar indrukken in korte, sfeervolle, gedragen gedichten.

Loop naar boven en ga op de weg rechtsaf richting de Lingebrug. Steek hier de Linge over. Na de brug ga je rechtsaf de Oude Zuiderlingedijk richting Heukelum op. Volg de Oude Zuiderlingedijk tot het informatiebord van de Oude Hollandse Waterlinie, sla hier rechtsaf en volg de paarse pijl. 

Tip: Mocht het pad vanaf het informatiebord erg modderig zijn, dan kun je er hier ook voor kiezen om rechtdoor te lopen en bij de doorgaande weg rechtsaf te slaan. Zodra je Heukelum inloopt, ga je rechts en kan je de route verder vervolgen. 

Je wandelt langs het kasteel van Heukelum, kasteel Merckenburg. 

Kasteel Merckenburg

Al in 1286 werd dit kasteel gebouwd door de beroemde familie Van Arkel. Het was een echt kasteel met torens, een binnenplaats en zelfs een dubbele gracht. Tegenwoordig is het een woonhuis en helaas niet meer te bezoeken, maar door de tralies van het hek heen kun je wel een glimp opvangen van deze nostalgische plaats.

Wandel tot het fietspad, ga hier rechts en wandel richting de Linge. Wandel een stuk langs de Linge tot de haven en knooppunt S52 bij het standbeeld van de veerman.  

Standbeeld van de veerman

In 1972 werd het voetveer Heukelum-Oosterwijk opgeheven. ‘De veerman’ is een eerbetoon aan alle veerlieden die jaar in jaar uit in weer en wind reizigers van Heukelum naar Oosterwijk en vice versa hebben overgezet. Het standbeeld is in 1984 gemaakt door beeldhouwer Hans Bayens.

Houd links aan langs de haven en ga aan het einde rechts. Volg het dijkje, en loop langs het leugenbankje. Je gaat hier verder over de Appeldijk. Let op: dit pad deel je met fietsers! Wandel door tot aan het industrieterrein De Koornwaard, waar o.a. Brouwerij ‘t Kuipertje is gevestigd.

Brouwerij ‘t Kuipertje

Omstreeks 1850 werd de steenfabriek ‘De Koornwaard’ te Heukelum opgericht door de heer Van Houwelingen. Het was een uiterst primitief bedrijf, vrijwel zonder machines. In 1981 sloot de steenfabriek de deuren. Op de plaats van de steenfabriek is een industrieterrein gerealiseerd, waar o.a. Brouwerij ’t Kuipertje is gevestigd. 

‘t Kuipertje is een kleine brouwerij met een leuk proeflokaal. De brouwerij is gevestigd in het voormalig koetshuis behorend bij de voormalige steenfabriek De Koornwaard. ‘t Kuipertje is elke zaterdagmiddag geopend van 14.00 tot 19.00 uur. Tijdens een bezoek aan de brouwerij kan je een biertje van de tap drinken of een flesje meenemen voor thuis.

Vervolg je wandeling verder over de Appeldijk door links aan te houden en ga het fietspad op. Vervolg je weg over het fietspad. Je loopt langs het natuurgebied van de Koornwaard.

Natuurgebied De Koornwaard

Door zand- en kleiwinning in het verleden is de plas De Koornwaard ontstaan. De klei is onder andere verwerkt tot bakstenen in de naastgelegen toenmalige steenfabriek de Koornwaard. Nadat de steenfabriek zijn deuren sloot, is de plas volledig in eigendom van Staatsbosbeheer gekomen. 

Blijf de Appeldijk volgen, je gaat rechtdoor verder over de Groeneweg. Bij de kruising ga je links naar de Nieuwe Zuiderlingedijk, knooppunt S49. 

Let op: je loopt hier langs een drukke weg. Neem de tweede weg naar links op de Nieuweweg, volg het bord voetveer Heukelum. Weer aangekomen in Heukelum ga je rechtsaf en loop je over de stadsmuur verder. 

Stadsmuur van Heukelum

Aan de gerenoveerde stadsmuur kun je goed zien dat Heukelum een oud vestingstadje is. De originele muur stamt al uit 1230 en zou volgens de legende gebouwd zijn na een serie van plunderingen door onder andere de Vikingen.

Is het tijd voor een Heukelumse Krakeling? Ga dan over het bruggetje naar links richting de kerk. Vervolg de route door verder te lopen door de Voorstraat. Midden in het oude centrum vind je dé Krakelingenbakker die naar geheim traditioneel recept de enige echte Heukelumse Krakelingen maakt. 

Sla af naar links en ga meteen naar rechts het pad op richting Kasteel Merckenburg. Is het pad modderig? Loop dan terug richting de Heidenseweg. Volg de route tot net voor de provinciale weg, sla linksaf richting Leerdam totdat je aankomt bij de Lingebrug. Vanaf hier kan je weer richting Leerdam lopen en opwarmen in één van de gezellige horecagelegenheden.